توضیحات
از زمانی که اولین بمباران هسته‌ای بر هیروشیما و ناکازاکی فرو ریختند بشر از بیم یک فاجعه هسته‌ای قریب الوقوع که یک کل هستی روی سیاره زمین را نابود کند، تحت لوای شمشیر داموکلس یا به عبارتی تحت خطری عنقریب زیسته است.
این واقعیت مطرح است که اگر جهان در یک مبارزه (آمارگدون) هسته‌ای از بین نرفته است بیشتر به خوش شانسی مرتبط است و نه مدیریت خوب، اطلاق پذیر است. عده‌ای معتقدند که شکست در پایان دادن به چنین خطری نشانه یک بی‌کفایتی جمعی می‌باشد.
هر چند معاهدات و کنوانسیون‌هایی به امضا رسیده‌اند و تک تک دولت‌ها روز به روز اقدامات بیشتری را برای کاهش توان هسته‌ای خود و یا تشویق دیگران به انجام این کار به عمل آورده‌اند، اما این وضعیت همچنان هولناک است. مجالس و نمایندگان آن به‌عنوان سخنگوی امیدها و آرزوهای شهروندان برای جهانی بهتر و امن‌تر، در حفاظت از جهان و نسل‌های آینده آن مسئولیتی بحرانی دارند.
از قزاقستان تا کاستاریکا، از اتریش تا استرالیا، از برزیل تا بنگلادش، از هند تا افریقای جنوبی و ایالات متحده امریکا تعداد هر چه بیشتری از نمایندگان مجالس معیارهایی را وضع و برای تضمین دنیایی عاری از سلاح هسته‌ای ترویج کرده‌اند. اقدامات آنها به اشکال گوناگون از جمله اثبات کشورها و منطقهشان به‌عنوان مناطق فاقد سلاح هسته‌ای، تصمیم به منع صرف هزینه‌های نظامی و کاهش قوای هسته‌ای، و بازنگری دکترین امنیت ملی صورت انجام شده است.
در آوریل سال 2009 م اتحادیه بینالمجالس به اتفاق آرا قطعنامه‌ای را تحت عنوان «پیشبرد عدم گسترش و خلع سلاح هسته‌ای و تضمین اجرایی شدن معاهده ممنوعیت جامع آزمایش هسته‌ای: نقش مجالس»[1] را پذیرفت. این قطعنامه جنبه‌های اصلی خلع سلاح هسته‌ای اعم از جوانب حقوقی، سیاسی، فنی و نهادی را یکپارچه می‌کند و مجموعه گسترده‌ای از پیشنهادهای مربوط به معیارهای عملی مجالس برای تضمین صحه‌گذاری جهانی معاهده ممنوعیت جامع آزمایش هسته‌ای، ترویج طرح پیشنهادی پنج نکته‌ای دبیر کل سازمان ملل در خصوص خلع سلاح هسته‌ای، و حمایت از یک سری معیارهای مقارن از قبیل شروع مذاکرات در مورد یک کنوانسیون سلاح هسته‌ای جامع را در بر دارد.
در جولای 2010 م سومین کنفرانس جهانی سخنگویان مجالس با یک بیانیه سیاسی پایان یافت که تمام رؤسای مجالس سراسر دنیا طی آن بیان داشتند: «ما از تلاش خستگی ناپذیر سازمان ملل در پیگیری صلح و امنیت جهانی حمایت می‌کنیم. ما تمرکز احیا شده بر دیپلماسی پیشگیرانه و ایجاد صلح را ارج نهاده و ایمان قاطع داریم که مجالس مردم سالار، قوی و کارآمد برای صلح پایدار حیاتی می‌باشند. ما از دبیر کل سازمان ملل به دلیل طرح پیشنهادی خلع سلاح هسته‌ای پنج نکته‌ای شان تجلیل نموده و تعهد می‌نماییم تلاش به‌سوی جهانی عاری از سلاح هسته‌ای را ادامه دهیم.»[2]
در اکتبر 2011 م کمیته آی. پی . یو امور سازمان ملل یک بحث کارشناسی درباره «سلاح هسته‌ای ـ راهی به‌سوی صفر» را مطرح کرد که بیشتر به بررسی چگونگی عملکرد مجالس و اعضای آنها برای پیشبرد دستور کار عدم گسترش و خلع سلاح هسته‌ای و تضمین اجرای تعهدات مورد توافق بین‌المللی پرداخت.
این کتاب برای مساعدت به مجالس و نمایندگان آن در اجرای اهداف عدم گسترش و خلع سلاح هسته‌ای تهیه شده است. این کتاب مجموعه‌ای از سیاست‌ها و روش‌های خوب موجود را با اهداف پیشبرد خلع سلاح هسته‌ای، منع گسترش هسته‌ای، یا تضمین امنیت هسته‌ای مشخص کرده و به بررسی آن اقداماتی را که اعضای مجالس می‌توانند برای تنظیم دستور کار قانونی لازم برای پیشبرد این اهداف به عمل آورند، بررسی نموده است و اقدامات لازم اعضای مجالس برای تنظیم دستور کار قانونی به منظور پیشبرد این اهداف را نیز بررسی نموده است.
این معیارها جایگزینی برای اقدام جهانی جهت ساخت چارچوبی به منظور ممنوعیت و حذف سلاح‌های هسته‌ای نیست بلکه تنها مکملی برای نیل به این هدف است. تشریک مساعی بین قانون‌گذاران، دولت‌ها و جامعه مدنی برای تضمین موفقیت حیاتی است.
افزایش به تازگی عزم آهنگ سیاسی برای دستیابی به جهانی عاری از سلاح هسته‌ای نشان می‌دهد که سیاست‌مداران سراسر دنیا از جمله کشورهای هسته‌ای اذعان داشته‌اند که رهایی جهان از مصائب سلاح‌های هسته‌ای نه تنها وظیفه آنهاست، بلکه در دنیای ما که هر روز جهانی‌تر می‌شود، دست یافتنی‌تر شده است.
ما در نیل به امنیت جهانی با دنیایی عاری از سلاح هسته‌ای قرار داریم. حفظ این اراده، تقویت و سرمایه‌گذاری بر روی آن برای احترام به توقعات و آرزوهای شهروندان جهان و تضمین امنیت پایدار برای نسل‌های آینده بسیار با اهمیت فراوان است. گزینه گسترش بیشتر و فاجعه‌ی هسته‌ای بالقوه پذیرفتنی نیست.
[1]. For full text of the resolution see Annex II of this Handbook.
[2]. For full text of the Declaration see http://www.ipu.org/splz-e/speakers10/ declaration.pdf.
